Tradycja Jarmarku św. Dominika sięga 1260 roku. Wtedy papież Aleksander IV zezwolił gdańskim dominikanom na udzielanie studniowych odpustów w dniu święta założyciela zgromadzenia – 8 sierpnia. Zakonnicy rezydowali już w Gdańsku od prawie 40 lat w podarowanej im przez pomorskiego księcia Świętopełka świątyni św. Mikołaja. Pierwotny kościół, zwany także „starym”, znajdował się na pl. Dominikańskim, w miejscu, gdzie dziś stoi hala targowa. Po badaniach archeologicznych można zobaczyć w hali jego fundamenty. Bracia zdecydowali się na rozbudowę kościoła i postawienie większego klasztoru, przewidując szybki rozwój miasta portowego. Pomysł na imprezę targową był tego naturalnym następstwem.