Nowy numer 39/2023 Archiwum

Z neoromańskim rysem

Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Giemlicach przez wieki był katolicką enklawą na terenie zdominowanym przez niderlandzkich mennonitów i niemieckojęzycznych ewangelików.

Giemlice to miejscowość położona na Żuławach Gdańskich, w południowej części gminy Cedry Wielkie. Osada powstała już w średniowieczu, wymieniona jest w dokumentach w 1292 r. wraz z nieznaną dziś wsią Schow przez księcia Mściwoja II i darowana cystersom w Pelplinie. W 1301 r. wieś została odstąpiona Gerardowi, biskupowi kujawskiemu, który nadał w 1358 r. akt lokacyjny.

W 1592 r., gdy okolica Giemlic stała się w większości ewangelicka, biskup kujawski Hieronim Rozdrażewski przekazał wieś jezuitom ze Starych Szkotów pod Gdańskiem. Kościół pozostawał do 1772 r. ich własnością. Historycznie pierwszy kościół we wsi został wzniesiony najpewniej przez cystersów i pochodził z XIV lub XV wieku. Budowla została zburzona w trakcie wojen napoleońskich. Była świątynią filialną parafii w pobliskim Steblewie – tę z kolei założyli jeszcze w XIV w. Krzyżacy.

W czasie reformacji obiekt nie przeszedł w ręce protestantów, co było ewenementem na tych terenach. Tym samym pozostawał jedynym katolickim kościołem na Żuławach Gdańskich. Choć miał protestancki epizod – krótko rezydował w nim protestancki proboszcz Johannes Buncke, ale został usunięty z urzędu.

– Obecny kościół wzniesiono w latach 1840–1841, a w 1911 r. nadano mu neoromański rys. Wieża i fragment dachu zostały zniszczone podczas działań wojennych w 1945 roku. Obiekt remontowano w latach 1968, 1973 i 2007, kiedy odbudowano wieżę, którą poświęcił abp Tadeusz Gocłowski, ówczesny metropolita gdański. Dzięki udziałowi gminy Cedry Wielkie w projekcie unijnym, który zakładał remonty kilku żuławskich kościołów, i nasza świątynia doczekała się kolejnych inwestycji i remontów. Udało nam się naprawić dach, wzmocnić konstrukcję kościoła, poprawić jego otoczenie. W najbliższym czasie przygotowujemy się do naprawy i malowania elewacji – mówi ks. kan. Janusz Mathea, proboszcz parafii.

Świątynia w Giemlicach to jednonawowa, wzniesiona na planie prostokąta budowla, która znajduje się w centrum wsi. Kościół ma wydzielone prezbiterium z zakrystią i 27-metrową wieżą. Wyposażenie świątyni pochodzi głównie z okresu XVIII–XIX wieku. Barokowy ołtarz główny zawiera w sobie dwa obrazy: w głównym polu – „Chrzest Chrystusa w Jordanie”, a w górnym – wizerunek św. Michała. Dolną i górną kondygnację zdobią po dwie kolumny oraz stylizowane motywy ozdobne. Na gzymsie znajdują się rzeźby apostołów Piotra i Pawła, a na samym szczycie ołtarza – przedstawienie Chrystusa z aniołami. W świątyni jest też późnobarokowa ambona, która zawiera m.in. rzeźby Chrystusa, ewangelistów i biskupów. Z nowszego wyposażenia pochodzą chór muzyczny, z prospektem organowym z XVIII w., chrzcielnica, konfesjonał. Jednymi z najstarszych elementów wyposażenia kościoła są świeczniki z 1699 r.: ośmioramienny i sześcioramienny, ufundowany przez Annę i Jakuba Diesterwalterów, mieszkańców Giemlic.

Parafia ma także związki z czasami powojennymi. Obok kościoła znajduje się grób żołnierza wyklętego Franciszki Pomarańskiej ps. Błyskawica, łączniczki porucznika Augustyna Westphala z organizacji Gryf Pomorski. – Na cmentarzu pochowano też ks. prał. Franciszka Feckę, proboszcza giemlickiego w latach 1974–2012, który miał wielkie zasługi dla parafii – dodaje ks. Mathea. Dzisiejsza wspólnota parafialna to prawie 1300 wiernych z miejscowości Giemlice, Osice, Steblewo i Długie Pole. – Niemal wszystkie parafie w dekanacie Żuławy Steblewskie mają kościoły filialne. Nasz znajduje się w Osicach. Moi parafianie to w większości osoby pracujące w Trójmieście, choć są także rolnicy, którzy gospodarują na kilkuset hektarach. Na razie nie pojawiają się tu nowi mieszkańcy, ale to kwestia czasu, kiedy ludzie tutaj zaczną szukać swojego miejsca – mówi proboszcz.

W parafii działają wspólnota Żywego Różańca i grupy LSO. – W każdą ostatnią niedzielę miesiąca odprawiamy Mszę św. w ruinach kościoła w Steblewie, niedaleko Wisły. W Niedzielę Palmową odprawiamy tam Drogę Krzyżową. Miejsce szczególnie sprzyja modlitewnej refleksji – zachęca ks. Mathea.

Zapraszamy

Parafia pw. św. Jana Chrzciciela
Giemlice 12,
83-022 Giemlice

Porządek Mszy św.:
pon.–sob.: 18.00;
niedz.: 8.30, 10.30 (Osice), 12.00.

Odpust: 24 czerwca.

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

Zapisane na później

Pobieranie listy

Reklama

Quantcast