Konformiści czy przestępcy w togach?

Jan Hlebowicz Jan Hlebowicz

publikacja 19.04.2018 14:50

W Gdańsku odbyła się konferencja naukowa poświęcona sędziom i prokuratorom utrwalającym reżim komunistyczny.

Konformiści czy przestępcy w togach? Tematem konferencji była działalność sędziów i prokuratorów utrwalających reżim komunistyczny Jan Hlebowicz /Foto Gość

W Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku 19 kwietnia odbyła się konferencja naukowa, podczas której przybliżano sylwetki i kariery wybranych sędziów i prokuratorów, uczestniczących w utrwalaniu reżimu komunistycznego w regionie gdańskim.

- Po II wojnie światowej na ziemiach polskich doszło do zmiany systemu totalitarnego - z niemieckiego nazizmu na sowiecki komunizm. Gdyby tak się nie stało, a Polska nazywana "ludową", będąca w rzeczywistości sowiecką kolonią w Europie Środkowo-Wschodniej, pozostała wolna, dzisiejsza konferencja nie musiałaby się odbywać. Niestety, w komunistycznej rzeczywistości prokuratorzy i sędziowie nierzadko stawali się funkcjonariuszami sowieckiego systemu, który skazywał polskich bohaterów na śmierć - mówił w słowie wstępnym dr Karol Nawrocki, dyrektor MIIWŚ.

Do prawników utrwalających system komunistyczny na Pomorzu można zaliczyć Wacława Krzyżanowskiego, prokuratora, pułkownika Ludowego Wojska Polskiego. W 1946 roku, jako oskarżyciel posiłkowy, uczestniczył w pokazowym procesie Danuty Siedzikówny "Inki".

W. Krzyżanowski zarzucił 17-latce udział w "bandzie Łupaszki", nielegalne posiadanie broni i wydanie rozkazu zastrzelenia dwóch wziętych do niewoli funkcjonariuszy UB. Tego ostatniego czynu nie udowodnił jej nawet podległy bezpiece sąd i nie potwierdziło dwóch z pięciu zeznających "dobrowolnie" w sprawie milicjantów, którym żołnierze "Łupaszki" darowali życie. Jeden z nich przyznał, że "Inka" opatrzyła go, gdy został ranny w walce z żołnierzami V Wileńskiej Brygady AK. Mimo to prokurator zażądał wówczas dla niepełnoletniej sanitariuszki i łączniczki kary śmierci.

W wojskowym wymiarze sprawiedliwości PRL W. Krzyżanowski pracował do 1976 r., był wielokrotnie odznaczany i nagradzany. Był pierwszym prokuratorem, którego IPN oskarżył o udział w komunistycznej zbrodni sądowej. Został uniewinniony zarówno w sądzie I, jak i II instancji. Został pochowany z wojskową asystą honorową 13 października 2014 r. na cmentarzu komunalnym w Koszalinie.

Organizatorami konferencji byli: Prokuratura Regionalna w Gdańsku, Instytut Pamięci Narodowej - Oddział w Gdańsku, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni, Związek Zawodowy Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP, Fundacja Prokuratorów i Pracowników Prokuratury RP im. Ireny Babińskiej.