Bogdan Borusewicz, Krzysztof Wyszkowski, Lech Wałęsa, Andrzej Gwiazda. Dziś stoją po różnych stronach ideowej barykady, jednak w 1978 r., kiedy zakładali Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża, różnice światopoglądowe schodziły na dalszy plan. Łączyła ich niechęć do komunizmu i niezgoda na powszechną niesprawiedliwość społeczną. Za swoją postawę byli represjonowani przez bezpiekę − wyrzucano ich z pracy, zastraszano, aresztowano. Do dziś niewyjaśnione pozostają okoliczności śmierci członka WZZ − 19-letniego Tadeusza Szczepańskiego.

Do robotników

W deklaracji założycielskiej WZZ Wybrzeża z 29 kwietnia 1978 r. opozycjoniści tłumaczyli zadania i cele niezależnej organizacji: „Społeczeństwo musi wywalczyć sobie prawo do demokratycznego kierowania swoim państwem (...). Pamiętając tragiczne doświadczenia grudnia 1970, opierając się na oczekiwaniach licznych grup i środowisk społeczeństwa Wybrzeża, podejmujemy śląską inicjatywę tworzenia wolnych związków zawodowych (...). Celem WZZ jest organizacja obrony interesów ekonomicznych, prawnych i humanitarnych pracowników”. − Program WZZ skierowany był do robotników, co stanowiło istotę i wyróżnik tej niezależnej organizacji. Ideologia komunistyczna mówiła o budowie raju na ziemi dla tej warstwy społecznej. W rzeczywistości była ona najbardziej upokarzana, wyzyskiwana i eksploatowana. Pomysł, by zorganizować środowisko robotnicze i przeciwstawić się temu wyzyskowi, uderzał w podstawy totalitarnego systemu − podkreśla dr Jarosław Szarek, prezes IPN.