publikacja 16.07.2020 14:42
Kościół św. Katarzyny w Gdańsku to najstarsze miejsce katolickiego kultu w mieście. Zbudowana w XIV w. świątynia to m.in. miejsce pochówku Jana Heweliusza, wybitnego astronoma. Swój dom znalazła tu także Matka Boża Bołszowiecka, Zwycięska Pani Szkaplerzna.
Kościół św. Katarzyny to miejsce obecności cudownego wizerunku Matki Bożej Bołszowieckiej. Justyna Liptak /Foto Gość
Świątynia, w której posługują oo. karmelici, znajduje się w sercu gdańskiego Starego Miasta, nieopodal charakterystycznego Wielkiego Młyna. Pierwszy obiekt sakralny w miejscu dzisiejszego kościoła św. Katarzyny mógł powstać, jak przypuszcza Andrzej Januszajtis, znawca historii Gdańska, już w 997 r. i mieć związek z działalnością św. Wojciecha. Wiadomo, że w 1227 r. świątynia już istniała. Z tą datą wielu historyków łączy powstanie parafii przy kościele.
Świątyni nie omijały klęski. Po inwazji moskiewskiej wojsk napoleońskich w 1812 r., kiedy żołdacy pomylili funkcje sakralne świątyni ze stajennymi, trzeba było wiele naprawiać. Kolejny remont trwał w latach 1905-1910, kiedy po pożarze wieży podjęto kroki na rzecz rekonstrukcji hełmu. Kolejny pożar, spowodowany zniszczeniami wojennymi w 1945 r., doprowadził do zniszczenia dachu, hełmu wieżowego oraz części sklepień. Kalendarium powojennej odbudowy rozpoczyna się w 1953 r., kiedy odtworzono część korpusu, szczyty prezbiterium i kaplic południowych oraz położono dach, stosując ekonomiczną konstrukcję wykonaną w całości z desek. W trakcie jego naprawy, 22 maja 2006 r., wybuchł pożar, w którego wyniku kościół uległ spaleniu. Prace przy odbudowie trwają do dziś.
Kościół św. Katarzyny jest miejscem, w którym znajduje się jeden z trzech gdańskich, jedynych w Polsce, carillonów. 50-dzwonowy carillon umieszczono na wieży kościoła. Na zestrojonych ze sobą dzwonach można grać za pomocą specjalnej klawiatury oraz w trybie automatycznym.
Świątynia ma też mocne związki z gwiazdami i kosmosem. Spoczął w niej w XVII w. Jan Heweliusz, gdański astronom i patrycjusz, m.in. badacz Księżyca i odkrywca gwiazdozbioru Tarczy Sobieskiego. W 2011 r. gdańscy naukowcy skonstruowali najdokładniejszy zegar na świecie. Jako pierwsi wykorzystali do tego charakterystyczne tętnienie pulsarów.
Od ponad 50 lat w kościele znajduje się wizerunek Zwycięskiej Pani Szkaplerza z Bołszowców na Ukrainie. Cudowny obraz został przywieziony do Gdańska 21 lipca 1968 r. Dzieło datowane jest na XVI wiek. Obraz eksponowany jest w sukience sprawionej na koronację w 1777 roku.
Więcej o kościele św. Katarzyny w najnowszym numerze 29. "Gościa Gdańskiego" na 19 lipca.