Misja powstałej w 2019 r. państwowej instytucji kultury, jaką jest Instytut Dziedzictwa Solidarności, zakłada popularyzację fenomenu i znaczenia Solidarności oraz badanie i zabezpieczanie jej historii i autentycznego dziedzictwa. Bo żywa tradycja narodowa, do której niezmiennie odwołuje się NSZZ „Solidarność”, powinna stanowić motywację intelektualną oraz wzorzec etyczny dla młodych pokoleń szukających inspiracji dla własnej drogi życiowej.

– Młodzi ludzie są tymi, do których będziemy chcieli dotrzeć przede wszystkim. Bo chcemy, by historia Solidarności była znana również młodemu pokoleniu – wyjaśnia Mateusz Smolana, dyrektor IDS. Powołanie instytutu, współprowadzonego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz NSZZ „Solidarność”, miało miejsce w historycznej Sali BHP w Gdańsku w czasie obchodów 39. rocznicy strajków i powstania NSZZ „Solidarność” oraz 31. rocznicy strajków z 1988 roku. „Dziedzictwo narodowe to pamięć o najważniejszych wydarzeniach w naszych dziejach.

Obowiązkiem państwa polskiego jest przypominanie tego związanego z Solidarnością, bo to jest bardzo ważna część naszej narodowej tożsamości” – mówił Jarosław Sellin, wiceminister kultury, w czasie uroczystości podpisania umowy o utworzeniu IDS. Stąd wśród celów i misji IDS jest m.in. upamiętnianie i promowanie ruchu społecznego oraz antykomunistycznej opozycji demokratycznej w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem polskiego zrywu obywatelskiego w sierpniu 1980 roku. IDS ma również przypominać o oporze społeczeństwa polskiego wobec systemu komunistycznego w latach 1956–1989 oraz zwracać uwagę na postawy i aktywności przedstawicieli Kościoła katolickiego względem NSZZ „Solidarność” i opozycji demokratycznej. Wszystko po to, by upowszechnić w świadomości międzynarodowej polski wkład w obalenie systemu komunistycznego.

IDS to również przedsięwzięcia kulturalne, społeczne i naukowe, nawiązujące do tradycji ruchu Solidarności. Ale jednym z najważniejszych zadań jest edukowanie i wychowanie młodego pokolenia Polaków w duchu wartości i tradycji Solidarności. Co za tym idzie – inicjowanie i wspieranie, na podstawie dziedzictwa i wartości „S”, nowych przedsięwzięć poruszających problematykę wolności, suwerenności Polski, demokracji, praw człowieka i innych wyzwań współczesnej Polski, Europy i świata. – To szczególnie ważne, jeśli chodzi o młode pokolenie, które historię dopiero poznaje – tłumaczy dyrektor. Pandemia, choć trochę przystopowała działania edukacyjne IDS, nie wykluczyła ich zupełnie. W przygotowaniu jest „Alfabet Solidarności”.

– To książka pisana przez ludzi Solidarności. Zachęcać do sięgnięcia po nią będziemy szczególnie młodych. Napisana przystępnym językiem, pokazuje, że historia „S” jest wciąż żywa, fascynująca i inspirująca – wyjaśnia dyrektor. W pierwszych dniach sierpnia otwarto wirtualną wystawę z okazji 40-lecia „S” – „Człowiek rodzi się i żyje wolnym”. Składa się ona z 4 edycji: gdańskiej, szczecińskiej, śląsko-dąbrowskiej oraz ogólnopolskiej. Ekspozycja ukazuje przebieg strajków w poszczególnych regionach oraz unaocznia fakt, że Solidarność objęła cały kraj. Wystawa jest dostępna online na stronie www.ids1980.pl. W ramach obchodów Sierpnia ’80 IDS zaprasza również na kino letnie. 31 sierpnia przy siedzibie Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” w ramach kameralnego kina plenerowego zostaną zaprezentowane filmy polskiej kinematografii, nawiązujące do dziedzictwa „S”.

Wstęp jest wolny, ale liczba miejsc ograniczona. W tym samym dniu od godz. 15 IDS zaprasza na swoje stoisko przy Sali BHP. Będzie to okazja do rozmów o strajkach i wspomnień, a także do otrzymania nieodpłatnej, wyjątkowej pamiątki edukacyjnej, poświęconej tym wydarzeniom. W przygotowaniu jest również spot, przypominający najważniejsze wydarzenia w drodze do podpisania porozumień sierpniowych i ich najważniejsze postulaty. Powstaje on w ramach kampanii społeczno-edukacyjnej Narodowego Centrum Kultury. W przestrzeni miejskiej Gdańska, Szczecina, Jastrzębia-Zdroju i Dąbrowy Górniczej – miast, w których podpisano porozumienia sierpniowe – powstaną okolicznościowe murale.