Postawa większości księży wynikała z działalności podejmowanej przez rządców diecezji – w 1970 r. bp. Edmunda Nowickiego, a ponad dekadę później bp. Lecha Kaczmarka.

Kainowa zbrodnia

W reakcji na rewoltę grudniową biskup gdański zarządził odprawienie podczas niedzielnych Mszy w Gdańsku i Sopocie specjalnej modlitwy o opiekę nad narodem „za pośrednictwem Matki naszej i Królowej Polski”. Połączono ją z odśpiewaniem „Pod Twoją obronę”. Kilka dni później, w czasie spotkania opłatkowego duchownych z całej diecezji, ordynariusz zachęcał księży, by „okazywali pomoc i współczucie rodzinom pokrzywdzonym w czasie protestów”. Z kolei podczas Pasterki w katedrze oliwskiej wygłosił kazanie, w którym, nawiązując do tragedii zamordowanych na ulicach Gdańska i Gdyni, mówił: „Życzę wam gorąco radosnych świąt. Ale czy mogę to uczynić, czy mogę mówić o radosnych świętach wobec okropnych wydarzeń ostatnich dni?”. Jak raportowała gdańska Służba Bezpieczeństwa, bp Nowicki miał nazwać to, co wydarzyło się przed tygodniem, „kainową zbrodnią”, podczas której „brat uczynił bratu najwyższe zło”. Hierarcha miał także zaapelować do zebranych, by „miłowali wszystkich” – zarówno dobrych, jak i złych, wezwać, by „spieszyć z pomocą tym, którzy tego potrzebują” i nawiązując do słów kolędy „Bóg się rodzi”, prosić o modlitwę w intencji „zbolałej ojczyzny”.