W Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku odbył się w ostatnich dniach października II etap konkursu architektonicznego na projekt Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. W trakcie wielogodzinnych obrad sędziowie, pod przewodnictwem prof. Nyki, wyłonili 3 najlepsze prace konkursowe oraz przyznali 2 wyróżnienia. Prace konkursowe oceniano pod względem wielu kryteriów. Ważne było uzyskanie przez projektantów „jakości ideowo-artystycznej oddającej charakter dziedzictwa i znaczenia Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 – Oddziału Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku oraz odpowiadająca jej atrakcyjność proponowanych rozwiązań architektonicznych i zagospodarowania terenu”. Duże znaczenie miała funkcjonalność użytkowa całego układu przestrzennego placówki i wpisanie proponowanych rozwiązań „w kontekst otoczenia i koncepcję ideową całego założenia przestrzennego”. Zadanie postawione przed uczestnikami konkursu miało też opierać się na konkretnych założeniach budżetowych, rozwiązaniach proekologicznych i energooszczędnych w budynkach i w zagospodarowaniu terenu. Ważne było również kryterium zastosowania rozwiązań niegenerujących nadmiernych kosztów utrzymania i eksploatacji. Kluczowe miało być też zastosowanie rozwiązań dla nowych obiektów i adaptowanych budynków w kontekście ich funkcjonalności i przeznaczenia.

Procedura konkursu była dwuetapowa. W pierwszym uczestnicy składali opracowania studialne, w drugim autorzy 5 najlepszych prac wyłonionych w pierwszej fazie zmagań uszczegółowili swoje propozycje. W 15-osobowym jury zasiedli architekci: Lucyna Nyka (przewodnicząca), Agnieszka Gębczyńska-Janowicz, Izabela Burda, Katarzyna Hodor, Igor Strzok, Wacław Szarejko i Piotr Lorens, a także historycy, archeolodzy i muzealnicy: Filip Kuczma, Wojciech Śleszyński, Adam Koperkiewicz, Jacek Friedrich, Karol Nawrocki, Stanisław Radwański, Robert Domżał i Piotr Zając. Pula nagród wyniosła 240 tys. zł. Za zajęcie pierwszego miejsca przewidziano 75 tys.  zł, za miejsce drugie – 50 tys. zł, a za trzecie – 40 tys. zł. Dodatkowo zaplanowano wyróżnienia po 25 tys. zł. Maksymalny koszt realizacji inwestycji w stanie wykończonym wraz z wyposażeniem wnętrz i zagospodarowaniem terenu, z wyłączeniem wystawy, oszacowano na prawie 180 mln zł, a koszt wykonania usługi na podstawie wybranej pracy – na maksymalnie 7 proc. łącznego kosztu realizacji.

Pierwsze miejsce przyznano trzem łódzkim pracowniom – Muro Architekci, Krystyna Lachman-Pabich Architekci i Projektownia. – Zdaniem sądu konkursowego, praca wykonana przez trzy współpracujące ze sobą pracownie z Łodzi w największym stopniu odpowiada kryteriom zawartym w regulaminie konkursu. Przyjęte założenia dla całego terenu, jak i pojedynczego obiektu w sposób niebudzący wątpliwości odpowiadają na wyobrażenia i oczekiwania sformułowane w regulaminie konkursu. Przeprowadzona kwerenda historyczna i krajobrazowa w przypadku tej pracy dała podstawę do zaproponowania wysokiej jakości rozwiązań. Na uwagę zasługuje też wysoki poziom kompozycji przestrzennych i krajobrazowych, podkreślających charakter miejsca i uwzględniający przywrócenie historycznego układu komunikacyjnego. Jak wiemy, na terenie półwyspu istnieje wiele nawarstwień – historyczne, powojenne. Jest wiele obiektów, które chcemy zachować, ale są też takie, które będą musiały ulec rozbiórce, aby nie zatracać właściwego zapisu historii. Praca ta charakteryzuje się wysokiej jakości rozwiązaniami architektonicznymi. Za niezwykle cenne uznaliśmy ukształtowanie wejścia do głównego obiektu muzeum w formie szczeliny, która stanowi symboliczny walor zagłębienia się w przeszłość. Praca ta udanie realizuje koncepcję upowszechniania wiedzy o bohaterskiej obronie Westerplatte, a jednocześnie zapewnia ochronę, utrzymanie i rewaloryzację obiektów architektury militarnej znajdujących się na tym terenie – uzasadniała wybór prof. Nyka.

Kreacja łódzkich projektantów zakłada powstanie placówki muzealnej w pawilonie wystawienniczym. Obiekt znajdzie się na głębokości ok. 6 m pod ziemią, na placu przed napisem „Nigdy więcej wojny” a podnóżem kopca, na którym stoi pomnik Obrońców Wybrzeża. Przestrzeń użytkowa muzeum wyniesie 7,5 tys. m kw., w tym 3 tys. m kw. zajmie wystawa stała. Ekspozycja opowie o kampanii wrześniowej w 1939 r. oraz zaprezentuje sylwetki ponad 200 polskich żołnierzy z Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte, bohatersko broniących się przed atakiem wojsk niemieckich.