Ks. Mateusz Tarczyński: Kiedy pojawili się w Kościele nadzwyczajni szafarze Komunii Świętej?

Ks. Ireneusz Koziorzębski: 2 maja 1990 r. Konferencja Episkopatu Polski określiła warunki, według których biskupi diecezjalni mogli powołać nadzwyczajnych szafarzy. Natomiast w 1991 r. powstała ogólna instrukcja KEP na temat formacji i sposobu wykonywania tej posługi. 24 października 1993 r. ówczesny metropolita gdański abp Tadeusz Gocłowski udzielił tej posługi pierwszej grupie mężczyzn z naszej diecezji. Jednocześnie powierzył funkcję duszpasterza szafarzy księdzu, dzisiaj już infułatowi, dr. Edmundowi Skalskiemu, który pełnił ją przez nieco ponad 30 lat – do 9 grudnia 2023 roku. Tę okrągłą rocznicę uczciliśmy właśnie 9 grudnia ub.r., w czasie adwentowego dnia skupienia, który odbył się w parafii pw. NMP Królowej Polski w Gdyni.

Ilu mężczyzn przez te 30 lat zostało wypromowanych na szafarzy w archidiecezji gdańskiej?

Jak dotąd, ok. 800, a obecnie posługę sprawuje 456 mężczyzn. Jest to więc bardzo duża grupa, której zadaniem jest pomagać kapłanom w dwóch rzeczach. Po pierwsze – szafarz, na wyraźną prośbę księdza, gdy jest taka potrzeba, pomaga udzielać Komunii podczas Mszy św. Drugim zadaniem szafarza jest wizyta u chorych i cierpiących z Komunią św. Ona się różni od pójścia kapłana do chorego, bo szafarz nie udziela innych sakramentów. Nigdy więc nie zastępuje wizyty i posługi księdza, ale pełni wyłącznie rolę pomocniczą.

Jak w praktyce powinna wyglądać posługa nadzwyczajnego szafarza?

Jeśli szafarz ma udzielać Komunii św. podczas Eucharystii, to oczywiście w niej uczestniczy od samego początku. Niedopuszczalne jest, by wychodził z zakrystii i pomagał w rozdzielaniu Komunii św. na wzór kapłana. Oczywiście powinien również zadbać o to, by być w stanie łaski uświęcającej i samemu najpierw przyjąć Komunię.

Jak jeszcze można zaanimować jego posługę w parafii?

Jak już wspominałem, drugim wymiarem posługi szafarza jest odwiedzanie chorych i cierpiących. Dobrze by było, żeby w niedzielę szafarz został do nich przez duszpasterza posłany. Uczestniczy wówczas we Mszy św., przyjmuje Komunię, a przed samym błogosławieństwem kapłan uroczyście go błogosławi, przekazuje mu naczynie z Komunią św., a ten udaje się do chorych, opuszczając kościół. I to jest coś pięknego. Często chorzy od wielu lat nie mogą przybyć w niedzielę do świątyni, a dzięki posłudze szafarskiej mogą tego dnia przyjąć Komunię św. nie tylko w sposób duchowy, ale także sakramentalny, czego w polskich warunkach nie jest w stanie, choć bardzo by chciał, zapewnić kapłan zaangażowany w niedzielne celebracje.

Kto może zostać nadzwyczajnym szafarzem Komunii św.?

Musi to być osoba ciesząca się dobrą opinią – od strony moralnej i duchowej, charakteryzująca się głębszą duchowością. Widzimy, że uczestniczy często we Mszy św. i adoracji. Duszpasterz zauważa, że często przystępuje do sakramentu pokuty i pojednania. I to właśnie sam duszpasterz jest inicjatorem posługi szafarza – to ksiądz powinien danemu mężczyźnie ją zaproponować.

I co dalej? Jak wygląda przygotowanie do tej posługi?

Pierwszym elementem przystąpienia do posługi jest, zgodnie z instrukcją KEP, udział w kursie przygotowawczym. Taki kurs rozpocznie się w naszej diecezji już 2 marca. Zaplanowano cykl czterech spotkań. Cały kurs zakończy się dniem skupienia. Natomiast 8 czerwca w sanktuarium MB Fatimskiej na gdańskiej Żabiance odbędzie się uroczystość promocji nowych szafarzy, której przewodniczyć będzie arcybiskup metropolita. Na tym jednak formacja szafarzy się nie kończy, ponieważ ma ona być permanentna. Zarówno kurs, jak i formacja stała odbywają się w Instytucie Teologicznym Archidiecezji Gdańskiej w Gdyni.

A co powiedzieć tym wiernym, którzy z dystansem, a czasem z niechęcią podchodzą do posługi nadzwyczajnych szafarzy?

Widzimy, że szafarze to ludzie z naszej wspólnoty. Widzimy ich pobożność, zaangażowanie (niejednokrotnie bardzo mocne) w parafii. Nie ma różnicy, czy przyjmiemy Komunię św. z rąk kapłańskich, czy z rąk szafarza. Ważniejsze jest przecież to, żebyśmy mieli świadomość, że jednoczymy się w Komunii z Chrystusem, żywym i obecnym w Eucharystii.

Informacje dla kandydatów

Kurs przygotowawczy do posługi nadzwyczajnego szafarza Komunii św. rozpocznie się w sobotę 2 marca w Instytucie Teologicznym Archidiecezji Gdańskiej w Gdyni przy ul. Armii Krajowej 46. Kurs będzie się składał z czterech spotkań (wykłady i modlitwa): 2 marca, 23 marca, 20 kwietnia i 25 maja – początek o 15.00, zakończenie o 20.00.

Kandydat przybywa na pierwsze spotkanie z następującymi dokumentami: prośba (do pobrania ze strony www), świadectwo chrztu, dwa zdjęcia legitymacyjne.

Szczegóły na: www.szafarze.diecezja.gda.pl.