W dalszej części rozważania przywołał rolę Prymasa Tysiąclecia podczas obrad Soboru Watykańskiego II i orędzie do biskupów niemieckich, zawierające przebaczenie i prośbę o pojednanie obu narodów. - List ten jest przykładem jego dalekowzroczności. Wielokrotnie głosił on potrzebę przebaczenia, tak w relacjach międzyludzkich, jak i między narodami - zaznaczył metropolita poznański. Przypomniał, że jedną z heroicznych cech charakteru bł. Wyszyńskiego była umiejętność przebaczania wrogom. Potwierdziła to reakcja na śmierć Bolesława Bieruta. Prymas ofiarował w jego intencji Mszę św. i wypowiedział słowa przebaczenia. - Całe życie prymasa dowodzi, że był to mocarz Boży, człowiek o niespotykanej głębi ducha, przywiązujący ogromną wagę do modlitwy i prowadzący autentyczne życie duchowe - zaakcentował kaznodzieja.

Charakteryzując błogosławionego jako męża stanu, zwrócił uwagę, że nie był on człowiekiem ubiegającym się o udział w instytucjonalnej władzy, aby tą drogą wpływać na kształt życia publicznego. Okazał się natomiast niezwykłym autorytetem nie tylko dla katolików, ale również dla Polaków w ogóle. - Kardynał pełnił rolę jedynego publicznego autorytetu Polaków, a w czasie gdy społeczeństwo było pozbawione możliwości wyrażania swojej woli, on ją publicznie artykułował. Mąż stanu bowiem może wywierać swój wpływ na władze nie tylko instytucjonalnie, ale również mocą swojego autorytetu może oddziaływać na postawy społeczne swoją nauką i przykładem, wskazując innym kierunki działania i sposób zachowania - wyjaśnił abp Gądecki.

Przypomniał, że błogosławiony patrzył zawsze do przodu. Wiedział, że z komunizmem nie wygra się zbrojną walką, lecz jedynie gigantyczną pracą duchową. - Z założenia przeciwstawiał się komunistycznej ideologii. Bronił praw człowieka, kultury i tożsamości narodu, budził sumienia. Miłość ojczyzny kazała mu, służąc Polsce, występować w jej imieniu, domagając się od komunistycznych władz poszanowania prawa do prawdy, do sprawiedliwości, do szacunku, do miłości, do wolności, do wolności sumienia i wyznania, prawa do służby Bożej, prawa do katolickiego wychowania dzieci i młodzieży - zaznaczył hierarcha. I dodał, że kard. Wyszyński zawsze bronił polskiej racji stanu, uznając potrzeby i dobro państwa za najwyższą normę działania. - Służąc Kościołowi, służył ojczyźnie, którą rozumiał jako wspólnotę ludzi zjednoczonych wiarą, kulturą i historią. Zabierał głos w ważnych dla kraju wydarzeniach politycznych i społecznych - mówił arcybiskup. Zwrócił uwagę, że to on umacniał w rodakach wewnętrzną wolność, poczucie godności, wzmacniał wiarę, tożsamość narodową, wskazywał, jak budować życie społeczne, zachowując niezależność Kościoła. Na zakończenie homilii abp Gądecki podziękował Bogu za dar bł. Stefana Wyszyńskiego - opatrznościowego pasterza i ojca ojczyzny.

W trakcie liturgii abp Wojda przypomniał, że Kalwaria Wejherowska to duchowe centrum Kaszub i Pomorza, dlatego przybyli do niego tak licznie zgromadzeni pielgrzymi, którzy wyrażają w ten sposób swoją wiarę. - Kaszubi to lud trzymający z Bogiem. Te słowa w pełni odzwierciedlają ich wiarę, która na przestrzeni wieków doświadczała różnych trudności. Niedaleko, w Lasach Piaśnickich, są groby tysięcy ludzi, którzy czuli się Polakami, a zostali zamordowani przez okupantów w czasie II wojny światowej. A później, kiedy wydawało się, że ta ziemia odzyskuje wolność, była ponownie prześladowana, tym razem przez komunistyczne władze, które niszczyły pobliskie miasta i wioski. To cierpienie sprawiło, że wiara tych ludzi jest mocna. Ona nie jest tylko ozdobą codzienności, ale częścią ich życia - powiedział metropolita gdański.

Podczas uroczystości odsłonięto pamiątkową tablicę upamiętniającą pobyty Prymasa Tysiąclecia na Kalwarii Wejherowskiej w 1953 i 1974 roku. Natomiast starosta Gabriela Lisius zawierzyła powiat wejherowski Matce Bożej. Msza św. z wprowadzeniem relikwii bł. kard. Wyszyńskiego zwieńczyła trzydniowy odpust, który od wielu lat wpisuje się w życie duchowe mieszkańców Pomorza.