Piśmienna historia Rumi rozpoczyna się od najstarszego zachowanego w oryginale do naszych czasów rękopisu oliwskiego – przywileju księcia pomorskiego Świętopełka z 1224 r., w którym władca potwierdził przynależność terenów do dóbr cysterskich. Historycy są zgodni, że drewniany kościół na kamiennym fundamencie – pod pierwotnym wezwaniem św. Stanisława – istniał tu już pod koniec XII w., a w 1245 r. powstał pierwszy folwark należący do opata oliwskiego, specjalizujący się w hodowli owiec. Rumia pozostała własnością cystersów aż do I rozbioru Polski w 1772 r., kiedy tereny skonfiskowane jako dobra kościelne przejęło państwo pruskie. Zakonnicy zajmowali się duszpasterstwem do 1801 r., później wspólnotą opiekowali się księża polscy.