Świadkowie historii przejdź do galerii

W gdańskim Dworze Artusa 14 grudnia odbyła się uroczystość wręczenia nagród laureatom trzeciej edycji nagrody "Świadek Historii". Ustanowione przez IPN wyróżnienie przyznawane jest osobom fizycznym, instytucjom i organizacjom szczególnie zasłużonym dla upamiętnienia historii narodu polskiego.

- Tym wyróżnieniem honorujemy osoby, które same tworzyły historię, a dziś pamięć o tych dziejach przekazują nam, współczesnym, i następnym pokoleniom - mówił podczas uroczystości Jarosław Szarek, prezes IPN. Jak podkreślał, tegoroczna edycja jest zupełnie wyjątkowa, ponieważ pośród wyróżnionych znaleźli się przedstawiciele kilku pokoleń. - Są wśród nich ci, którzy walczyli jeszcze w czasie okupacji niemieckiej oraz w różnych okresach zniewolenia komunistycznego. Listę nagrodzonych zamykają osoby najmłodsze, aktywne w końcu lat 80. - podkreślał prezes IPN.

Wśród nagrodzonych znaleźli się:

Andrzej Chmielewski (ur. 1955) - historyk, instruktor harcerski, członek opozycji demokratycznej w PRL, zaangażowany w upamiętnienie miejsc terroru komunistycznego i żołnierzy wyklętych w rejonie Kwidzyna.

Izydor Gencza (ur. 1919) - inżynier budownictwa lądowego, uczestnik konspiracji niepodległościowej w okresie II wojny światowej, inspirator, współorganizator i komendant antyniemieckiej tajnej organizacji niepodległościowej "Jaszczurka", działającej na Kociewiu od 1941 r.

Adam Hlebowicz (ur. 1962) - dziennikarz, historyk, współzałożyciel i prezes Stowarzyszenia "Sybir - Pro Memento", autor publikacji poświęconych dokumentowaniu polskości w ZSRR, inicjator Krajowej Defilady Pamięci Żołnierzy Niezłomnych.

Anna Kołakowska (ur. 1964) - pedagog, członkini opozycji antykomunistycznej w latach 80., działaczka społeczna. Więzień polityczny: w stanie wojennym skazana na 3 lata więzienia za druk i kolportaż wydawnictw Ruchu Młodej Polski, najmłodsza więźniarka w okresie stanu wojennego, zaangażowana w wiele inicjatyw patriotycznych, m.in. obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Gdańsku i Zaduszek Partyzanckich oraz prace związane z ekshumacją i pogrzebem Danuty Siedzikówny "Inki" i Feliksa Selmanowicza "Zagończyka".

Robert Kwiatek (ur. 1971) - założyciel Stowarzyszenia Federacji Młodzieży Walczącej, redaktor techniczny pisma "Monit". Po 1989 r. zaangażowany w upamiętnienie ofiar systemu komunistycznego, m.in. inicjator budowy pomnika Ofiar Stanu Wojennego w Gdańsku.

Czesław Nowak (ur. 1938) - pracownik portu w Gdańsku. Uczestnik sierpniowych strajków, członek NSZZ "Solidarność", po wprowadzeniu stanu wojennego współorganizator strajku protestacyjnego, skazany na 4,5 roku więzienia. Po wyjściu na wolność działacz podziemnych struktur "S". Po 1989 r. poseł na Sejm RP, dyrektor Wolnego Obszaru Celnego i Zarządu Morskiego Portu w Gdańsku, założyciel i prezes Stowarzyszenia "Godność".

  Czesław Nowak mówił m.in. o działaniach mających podtrzymywać historyczną pamięć, podejmowanych przez Stowarzyszenie "Godność" ks. Rafał Starkowicz /Foto Gość - Nagrodzeni nie tylko podejmowali walkę z okupantem czy po 1945 walczyli z komunistycznym systemem, ale po 1989 roku zachowali aktywność i stali się kustoszami pamięci - podkreśla K. Nawrocki.

- Jestem zaszczycony tą nagrodą. Historia jest jednak wtedy przydatna, kiedy potrafimy z niej korzystać, kiedy idziemy ciągle naprzód i czegoś z niej się uczymy - podkreślał A. Hlebowicz. Dziennikarz wykorzystał czas swojego wystąpienia, aby złożyć propozycję należytego uczczenia urodzonego w Gdańsku Tadeusza Milewskiego, który zginął w powstaniu warszawskim.

- Gdyby nie kombatanci i ich postawy, nie wiedzielibyśmy, co mamy robić i jak mamy żyć - mówiła A. Kołakowska. Najmłodsza spośród polskich więźniów politycznych stanu wojennego podziękowała także swoim kolegom. - Razem uczyliśmy się, jak przechodzić przez trudy więzienia i opresyjnego systemu komunistycznego - zaznaczyła.

C. Nowak opowiedział zgromadzonym historię walki o krzyż na mogiłach bohaterskiej obrony Westerplatte. Podkreślał także konieczność trwania w jedności w obliczu wielu ataków na narodowe wartości. - Jeżeli my nie będziemy zjednoczeni i wspólnie nie będziemy walczyć o naszą pamięć, nie sądźmy, że Europa będzie o tym pamiętać - mówił prezes Stowarzyszenia "Godność".

  Uroczystość w sali BHP IPN Gdańsk Kilka godzin wcześniej w gdańskiej sali BHP J. Szarek wręczył - w imieniu prezydenta Andrzeja Dudy - 44 zasłużonym działaczom opozycji Krzyże Wolności i Solidarności. Przekazał także odznaczenia rodzinom 4 uhonorowanych krzyżem opozycjonistów. Podczas uroczystości odznaczono także Jerzego Posorskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

- Państwa wysiłek i ofiara niosły nas ku wolnej i niepodległej Polsce. Zjednoczyliście się przeciwko deptaniu godności i przeciwko krzywdzie ludzkiej. Tworząc "Solidarność", wnieśliście do historii Europy XX wieku najważniejsze wartości. Rozbiliście mury - mówił J. Szarek.