Z inicjatywy ks. prał. Henryka Jankowskiego w 2000 r. narodził się pomysł wybudowania w bazylice św. Brygidy bursztynowego ołtarza. Dzieło stało się symbolem dziękczynienia Bogu za dar wolności dla narodu polskiego i wdzięczności za pontyfikat Jana Pawła II.

Matka Boża i bursztynowa monstrancja

W realizację przedsięwzięcia prężnie włączyli się prof. Stanisław Radwański, artysta rzeźbiarz, a także ówczesny rektor ASP, oraz Mariusz Drapikowski, znany bursztynnik. Po śmierci ks. Jankowskiego dalszej budowy podjął się obecny proboszcz bazyliki ks. kan. Ludwik Kowalski. Natomiast nowe inspiracje i pomysły, znacznie rozszerzające pierwotny projekt, wniósł abp Sławoj Leszek Głódź. – Jestem bardzo wdzięczny metropolicie, że zdecydował się kontynuować to dzieło – mówi Mariusz Drapikowski.

Centralnym elementem największego na świecie bursztynowego ołtarza jest obraz Matki Bożej – patronki świata pracy – namalowany przez ks. Franciszka Znanieckiego po masakrze grudniowej z 1970 roku. W 2001 r. Madonna i Dzieciątko otrzymały bursztynowe korony, poświęcone przez Jana Pawła II, a także wspaniałą, rzeźbioną sukienkę z unikatowej odmiany białego bursztynu. Po obu stronach obrazu rozmieszczono figury św. Brygidy Szwedzkiej i św. Elżbiety Hesselblad. Po bokach prezbiterium zasiadają majestatyczne figury z brązu, przedstawiające Jana Pawła II i kard. Stefana Wyszyńskiego. Pod sklepieniem zrywa się do lotu biały bursztynowy orzeł. – W centralnej osi ołtarza widnieje powstała w 2000 r. niemal dwumetrowa monstrancja z bursztynu, wykorzystywana podczas procesji Bożego Ciała ulicami Gdańska. Została tam umiejscowiona decyzją obecnego metropolity gdańskiego – dodaje prof. Polkowski. W tym samym czasie w ołtarzu umieszczone zostały również relikwiarze metrowej wysokości, zawierające krew św. Jana Pawła II i bł. ks. Jerzego Popiełuszki. Profesor Polkowski podkreślił, że nowe elementy ołtarza to wynik idei kontynuacji budowy bursztynowej nastawy, z którą wyszedł metropolita gdański. – Zebrał na nowo twórców ołtarza – prof. Radwańskiego i M. Drapikowskiego oraz Mariusza Gliwińskiego. Wtedy ołtarz zyskał olbrzymich rozmiarów winorośl symbolizującą Chrystusa. Kolejnymi elementami będą złote łany zbóż z bursztynowymi kłosami, które symbolizują Eucharystię. Zwieńczeniem będą polskie krzyże z elementami bursztynu – ojczyźniane, niepodległościowe, solidarnościowe, partyzanckie i te z przydrożnych kapliczek – wyliczał prelegent.

To nie była wolna Polska

Uroczystość odsłonięcia i poświęcenia Bursztynowego Ołtarza Ojczyzny wpisała się w obchody 47. rocznicy Grudnia ’70. W bazylice św. Brygidy na Mszy św. zgromadziło się kilkaset osób. Eucharystii przewodniczył abp Salvatore Pennacchio, nuncjusz apostolski w Polsce. Homilię wygłosił abp Głódź. W uroczystościach uczestniczył prezydent Andrzej Duda, który wraz z Piotrem Dudą, przewodniczącym NSZZ „Solidarność”, dokonał odsłonięcia ołtarza. – To niezwykle ważne dni dla Polski, Gdańska, dla Trójmiasta, dla nas wszystkich, dni pamięci, ale też i dni patriotycznego uniesienia i uniesienia wiarą, kiedy możemy złożyć to oto wotum dziękczynne dla Boga Ojca, dla Matki Najświętszej za opiekę nad naszą ojczyzną, nad nami, za odzyskanie wolności – podkreślił prezydent. A. Duda podziękował za symbolikę dzieła. – Dziękuję, że są na tym ołtarzu obecni, obok Matki Najświętszej z Jasnej Góry, nasi wielcy rodacy, patrzący dziś na nas z niebiosów, gdzie siedzą obok tronu Boga (jestem o tym przekonany) – nasz św. Jan Paweł II, papież, i nasz bł. ks. Jerzy – mówił A. Duda. Prezydent zaznaczył również, że zapoczątkowali oni wielkie dzieło odrodzenia RP, przywrócenia Polakom godności, a państwu niepodległości i suwerenności. – Przecież nikt nie powie, że tamta Polska była Polską niepodległą. Nie była Polską ani niepodległą, ani nie była Polską suwerenną, a jej władze nie wahały się, broniąc sowieckiego panowania w Polsce, strzelać do ludzi i w 1970 r., i w 1981 roku. I wcześniej nie bali się dokonać mord u sądowego na polskich marynarzach – zaznaczył prezydent.

Wotum wdzięczności

– Przyszliśmy do tej świątyni Solidarności, do szańca narodowej pamięci, aby w ten wieczór ofiarować naszą modlitwę wdzięczności i pamięci ludziom będącym bohaterami naszej wolności. Tragedia Grudnia`70 zda się, że już tak daleko, a przecież wciąż jest tak blisko. Przekroczyli smugę cienia chłopcy z Grabówka, chłopcy z Chyloni spieszący 16 grudnia do pracy, przeciwko którym milicja użyła broni. W iluż polskich sercach trwa słynna „Ballada o Janku Wiśniewskim”, który wtedy za chleb, wolność i nową Polskę padł od kainowej kuli – mówi metropolita. Arcybiskup podkreślił, że Bursztynowy Ołtarz Ojczyzny nie powstał dla próżności ludzkiej. – To jest nasze wotum wdzięczności Bogu za jego obecność na drogach naszej historii. Za wiano polskich dziejów, za dar ojczyzny, za ewangeliczny siew Kościoła, z którego wyrastało to, co wielkie i twórcze na polskiej drodze, za pokolenia idące przez swój czas z Chrystusem i Jego Matką, za tych, co bronili domowych progów i Bożych ołtarzy, za ludzi wiernych, miłujących, co Polskę kochają, a nie złorzeczą – wyjaśnił abp Głódź.