Z okazji 43. rocznicy powstania Wolnych Związków Zawodowych na Skwerze Kościuszki w Gdyni odbyło się otwarcie wystawy plenerowej przygotowanej przez gdański oddział Instytutu Pamięci Narodowej - "W walce o lepszą przyszłość. Wolne Związki Zawodowe 1978-1980".
W 1978 r. na fali narastającego kryzysu w Polsce i tworzenia opozycji demokratycznej powstały Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża.
Za oficjalną datę ich powołania powszechnie przyjmuje się 29 kwietnia 1978 r., kiedy została ogłoszona deklaracja założycielska. Podpisali się pod nią Andrzej Gwiazda, Antoni Sokołowski i Krzysztof Wyszkowski.
W otwarciu wystawy uczestniczyli: dr Jarosław Szarek, prezes IPN, Wojciech Szczurek, prezydent Gdyni, prof. Mirosław Glon, dyrektor IPN w Gdańsku, Krzysztof Dośla, przewodniczący Zarządu Regionu Gdańskiego NSZZ "Solidarność" oraz Andrzej Kołodziej, Lech Zborowski, Danuta Sadowska - działacze i współpracownicy Wolnych Związków Zawodowych.
- Wolne Związki Zawodowe odegrały decydującą rolę w odzyskaniu przez Polskę wolności. Działalność komitetów WZZ, zwłaszcza dobrze rozwiniętej i zorganizowanej struktury gdańskiej, miała ogromne znaczenie dla przebiegu procesu tworzenia w 1980 r. niezależnego związku zawodowego i wielkiego ruchu społecznego, jakim była Solidarność - mówił prezes.
- Korzenie Solidarności są w Wolnych Związkach Zawodowych. Tą wystawą oddajemy hołd wszystkim dzielnym ludziom, którzy je zakładali. Było ich niewielu. Byli oni osamotnieni, represjonowani, ale zwyciężyli - dodał.
Prezydent Gdyni podkreślił, że nie byłoby Sierpnia '80, nie byłoby polskiej drogi do wolności, gdyby nie garstka odważnych ludzi, którzy budowali świadomość w zakładach pracy, wśród Polaków, domagając się praw i wolności w trudnym okresie lat 70. - Ta wystawa, miejsca pamięci to nasza powinność w stosunku do tamtych ludzi, którzy o tę wolność zabiegali - mówił.
- Tych, którym zawdzięczamy możliwość życia w wolnym, demokratycznym państwie, jest coraz mniej. Dzisiaj dziękujemy im za poświęcenie - dodał Krzysztof Dośla.
Ekspozycja prezentuje historię utworzenia Wolnych Związków Zawodowych, a także sylwetki jej twórców, działaczy i współpracowników. Jej autorami są pracownicy Archiwum IPN w Gdańsku: Karol Lisiecki i Dariusz Mańkowski. Wykorzystano w niej materiały ze zbiorów Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej, Sławomira Cenckiewicza, Józefa Drogonia, Andrzeja Kołodzieja, Zenona Kwoki i Stanisława Składanowskiego.
Kolejnym punktem programu w ramach uczczenia 43. rocznicy powstania WZZ było m.in.: złożenie kwiatów pod pomnikiem i na grobie ks. Hilarego Jastaka, uroczyste odsłonięcie tablicy pamiątkowej Władysława Buszkiewicza ps. "Głóg" (1911-1982), obrońcy ojczyzny w 1939 r., żołnierza Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej, współpracownika Komitetu Samoobrony Społecznej "KOR" i Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, a następnie uroczyste złożenie kwiatów na nowym nagrobku W. Buszkiewicza na cmentarzu katolickim w Sopocie, wyremontowanym przez OBUWiM w Gdańsku w ramach realizacji ustawy o grobach weteranów walk o wolność i niepodległość Polski.